Ik spreek veel leiders die zeggen; extern andere resultaten boeken, vraagt om een andere interne aanpak. Hoe realiseren we dat? Mijn antwoord is dan vaak om te beginnen de waarom vraag helder te formuleren en te communiceren. Dit is het basis uitgangspunt van transformationeel leiderschap. Het voorkomt dat er wordt veranderd om het veranderen. Misschien klinkt dit als een enorme open deur, maar 9 van de 10 verandertrajecten slagen om die reden niet en verzanden in een trage en weerbarstige collectieve discussies die veel onzekerheid en weerstand teweegbrengt bij medewerkers. Zij zien het als de zoveelste verandering en cynisme ligt op de loer, met alle gevolgen van dien. Er wordt veel geld en tijd gestoken in een exercitie waarvan vooraf de uitkomst al vast staat; kansloos!
Wat is transformationeel leiderschap?
Transities (binnen grote en kleine organisaties) vragen altijd om visie. Mijn definitie van transformationeel leiderschap is het kunnen schetsen van een duidelijk en aantrekkelijk toekomstbeeld.
Transformationeel leiderschap is een leiderschapsstijl die, zoals ik ernaar kijk effectief is binnen organisaties die een cultuuromslag willen. Leiders met deze stijl zijn in staat om een uitdagende visie neer te zetten, die voor medewerkers aantrekkelijk is en die door alle medewerkers wordt gesnapt. En daar zit hem de kneep; ik ontmoet veel leiders die vage en wollige taal gebruiken als het gaat om visie omschrijving. Ik begeleid regelmatig visie sessies. De keren dat het formuleren van visie vaag wordt, stel ik de vraag waarom? Vaak denken leiders dat een visie perfect moet zijn en van hoogdravend niveau. Hierdoor maakt een visie meer indruk en -zo wordt verondersteld- dan kan iedereen er iets mee. Het tegendeel blijkt waar te zijn.
Kenmerken van transformationeel leiderschap
Mensen haken sneller af bij onduidelijkheid en vage begrippen, dan bij helderheid en doortastende taal omdat mensen graag leiders willen volgen die vertrouwenwekkend zijn. Leiders die vage taal spreken zijn dat simpelweg niet. Transities binnen organisaties vragen dus om duidelijkheid. Niet alleen in hoe de verandering gaat plaatsvinden, maar bovenal waarom. Het kenmerk van een transformationeel leider is de capaciteit om een duidelijk toekomstbeeld te kunnen schetsen. En daarin kunnen leiders groeien. Want leiderschapsstijlen zijn te ontwikkelen, mits men zich daarvoor ontvankelijk opstelt. Dat kan een lastige groeistap zijn, omdat van nature ons brein ons aanstuurt vanuit gemak. Wanneer iets als niet gemakkelijk wordt ervaren, dan zegt ons brein: niet doen, terug naar het bekende. Veel gemakkelijker is het dan om te blijven doen wat je al deed en van mening zijn dat de ander iets anders moet laten zien in gedrag.
Transformationeel leiderschap ontwikkelen
Het komt er dus voor de leider op neer om toekomst duidelijk te hebben en dit onder woorden te kunnen brengen. Dat begint bij stoppen met hetgeen je mee bezig bent. Stilstaan en nadenken over wat je precies wil bereiken. En daarmee begint het avontuur. De transformationele leider vormt een duidelijk toekomstbeeld voor de organisatie en geeft vorm aan een fictieve wereld wanneer dat bereikt is. Hoe ziet onze wereld eruit? Waar staan we ten opzichte van concurrenten? Welke plek nemen we in binnen de maatschappij? Als de antwoorden op die vragen duidelijk zijn, betrekt de transformationele leider het belang van de medewerkers erin. Wat betekent dit voor hen en wat vraagt dit van elke individuele medewerker? Wat zijn persoonlijke uitdagingen en hoe faciliteren we groei en ontwikkeling. De derde stap die vanuit stilstand wordt gemaakt is nadenken over hoe deze verandertransitie wordt gecommuniceerd. De klassieke fout die daarbij wordt gemaakt is om te vertrekken vanuit de gedachte dat er nu iets niet goed is binnen de organisatie en dat dit gefikst moet worden. Medewerkers voelen zich benadeeld in hun kunnen en ervaren daarmee weinig waardering voor hun inzet tot dan toe. Bovendien is het een ik-boodschap van de leider: ik vind dat het niet goed gaat en ik vind dat daar verandering in moet komen. Op dit oude ‘baas-leiderschap’ haakt iedere professional direct af. Zoals Jim Collins in zijn boek over leiderschap ‘Good to Great’ omschrijft, bouwt een niveau 5 leidinggevende aan langdurig succes met een tegenstrijdige mix van persoonlijke bescheidenheid en professionele wil. De boodschap communiceren vanuit een toekomstgericht beeld, wat aantrekkelijk is voor elke medewerker om in mee te gaan is krachtig en duurzaam.
De route naar succes is niet vanzelfsprekend. Er zullen vooraf bewuste keuzes gemaakt moeten worden en de transformationele leider zal bereid moeten zijn om regelmatig in de spiegel te kijken. Alleen vanuit authentiek leiderschap kan draagvlak ontstaan voor verandering. Medewerkers vertrouwen de leider en snappen waarom verandering in houding en gedrag noodzakelijk is. Zij zien hun eigen ontwikkelpotentieel glashelder voor ogen en zijn bereid daar veel voor te doen.
Cursus leiderschap
Eerder zei ik al dat leiderschap te ontwikkelen is, ookal denken veel mensen van niet. Mijn leiderschapscursus gaat verder dan vaardigheden aanleren. Naast het verkrijgen van tools om prestaties te vergroten, maak je een verdieping bij jezelf waardoor je breder kunt kijken dan alleen je rol als leidinggevende en leer je om sturing te geven aan veranderprocessen. Wil je hier meer over weten? Stuur mij dan een e-mail. Dan ontvang je vrijblijvende informatie.