Onlangs sprak ik met een manager van een productiebedrijf over waardering en erkenning. Hij vertelde mij dat hij kort daarvoor een goede bonus had ontvangen van zijn directeur, als waardering voor zijn inzet. En, vroeg ik hem, ben je daarmee tevreden? Hij keek mij even bedenkelijk aan en antwoordde: natuurlijk ben ik daar nu blij mee, maar voor de lange termijn heb ik iets anders nodig om me gewaardeerd te voelen.
Bonussen kunnen natuurlijk heel goed werken ter motivatie van medewerkers. Ik heb naar aanleiding van dit gesprek is nagedacht over wat de bedoeling is van bonussen en de impact daarvan. Ooit zal een bonus bedacht zijn om de betrokkenheid en motivatie van de medewerker te stimuleren, om er uiteindelijk als bedrijf beter van te worden. De gedachte moet zijn geweest: ‘wij blij, jij blij…’ Ik kom steeds meer managers tegen die op het moment waarop de bonus wordt uitgekeerd wel blij zijn, maar het de dag erop niet meer zijn, omdat de werksituatie of werksfeer niet wordt veranderd. De vraag die zich opwerpt is of de huidige bonussystemen de kenniswerker werkelijk motiveren? Ik denk het niet. Hoewel het in de basis draait om geld verdienen, gaat het voor steeds meer mensen om inspiratie, leren, life-time education en waardencreatie. Je wordt door passie gedreven en wilt een positief verschil maken. Geld verdienen is geen doel op zich meer. Ik zie met name de jonge generatie, die nog maar pas toetreden tot het arbeidsproces, deze houding uitdragen. Opvallend genoeg hebben zij door die houding geen bonussen nodig om gemotiveerd te zijn en te blijven op het werk. De klant is namelijk leidend. Het is van ondergeschikt belang wat de manager ervan vindt en of een extra beloning (bonus) in het vooruitzicht wordt gesteld. Want deze externe prikkel is niet iets waar mensen van opleven voor de lange termijn.
Het werken in de huidige tijd vraagt een aanpassing op dit soort oude sturingsmechanismen. De meeste zijn overigens ongeveer 100 jaar geleden bedacht. Wellicht tijd voor vernieuwing, want de mentaliteit, houding en gedrag van veel mensen is ten opzichte van 100 jaar geleden compleet anders; uitzonderingen daargelaten!
Bonussen werken als snoepjes, die onze korte termijn behoeftes vervullen. Wat steeds meer leidend is voor mensen in het werkproces is de interne prikkel. Ofwel eigen verantwoordelijkheid nemen, bewuste keuzes maken binnen het werk, aandacht voor de klanten (zowel interne- als externe) en de tevredenheid van de klanten. Zijn klanten van mening dat het werk wat je doet meerwaarde creëert? Werk je aan een gezamenlijk doel en ervaren klanten het als prettig om met jou samen te werken? En stellen klanten dermate vertrouwen in jou, dat ze je aanbevelen?
Als dit alles in primaire zin het geval is, zijn dit de bonussen voor de toekomst, want dan is het logisch dat je een passend deel van de winst ontvangt…..