Onlangs was hij te gast in mijn woonplaats, voor een kennismaking met ondernemers; partijleider van de VVD en Minister President van ons land: Mark Rutte. Ik had de gelegenheid om kort met hem te spreken. Onder andere over leiderschap.
Houthakken
Ik stelde mezelf voor en vertelde iets over wat ik doe in het dagelijks leven en dat ik geïnteresseerd ben hoe leiders aankijken tegen leiderschap en hoe zij zichzelf zien als leider. Ik stelde hem de vraag wat hij verstaat onder leiderschap. Zijn eerste reactie was: ‘daar weet ik niets van, dan moet je niet bij mij wezen…’ Ik keek hem kennelijk met enig ongeloof aan. ‘ Nee echt Dirk, daar weet ik niets van hoor!’
Een vriend van mij, die regelmatig bekende mensen interviewt, had mij wel eens verteld over de ‘houthakkers techniek’; een beleefde reactie geven waarmee het gesprek op rigoureuze wijze wordt afgekapt en de vraagsteller vervolgens verbijsterd wordt achtergelaten….. In een flits moest ik daaraan denken en merkte dat ik heel even uit balans was. Daar stond ik dan tegenover een welbespraakte en tot in de haarvaten media getrainde Minister President.
Nieuw Leiderschap
Ik had alles verwacht, behalve deze reactie. In een split second herpakte ik mezelf en herinnerde ik me een speech van Mark Rutte over nieuw leiderschap en hoe belangrijk dat is. Ik keek hem doordringend aan, hield heel even stil, want met deze reactie wilde ik hem zeker niet laten wegkomen….Mark, kom op, je bent de leider van Nederland, dan heb je toch wel een idee over leiderschap….Als ik zeg nieuw leiderschap, wat zeg jij dan…?’
Hij keek even weg en dacht na over het antwoord. Zoekend naar woorden zei hij; ‘ja nu je me er over aan het denken zet….Ik ben ik van mening dat een leider vooral dingen moet doen, aanpakken dus. Ook moet hij in staat zijn een goed team om zich heen te vormen en dus oog hebben voor de juiste kwaliteiten van mensen. Verder moet hij weten hoe hij de cultuur binnen zijn organisatie dient te veranderen als dat nodig is. En oja, hij moet ook nog visie hebben. Visie om een bepaalde koers uit te zetten waardoor de organisatie een bepaalde richting op kan gaan bewegen…..is dat nieuw leiderschap?’, vroeg hij.
12 jaar Rutte
Om die vraag te beantwoorden, kun je niet om het feit heen dat politiek Den Haag eigenlijk zelf ook niet weet wat nieuw leiderschap betekent. Nog niet zo lang geleden introduceerde D66 partijleider Kaag die term nieuw leiderschap. Maar welk gedrag hoort daar dan bij en welk doel moet hiermee bereikt worden? Dat is mij tot op de dag van vandaag volstrekt onduidelijk. Om nog maar te zwijgen over een verandering van de bestuurscultuur. Op zich zelf valt het te prijzen dat dit openlijk wordt gezegd en besproken. Dat is een goed begin. De vraag is echter of een nieuw bestuursmodel ook echt van de grond komt. Ik zie dat nog niet gebeuren.
In de 12 jaar dat Mark Rutte dit land leidt, wordt hij steeds vaker geconfronteerd met het effect van zijn eigen beleid. Voorbeelden hiervan zijn de massale uitstroom van werknemers in de zorgsector door steeds toenemende bureaucratie en de vastlopende jeugdzorg, waarvoor sinds 2015 gemeenten verantwoordelijk zijn en over onvoldoende expertise en financiële middelen blijken te beschikken.
Er wordt vooral regelmatig gezegd dat het anders moet, vaak blijft het daar bij.
Politiek Leiderschap
Terug naar mijn ontmoeting met Mark Rutte, waarbij het overigens steeds rumoeriger om ons heen werd, door de vele toegestroomde geïnteresseerden. Als student kan ik me voorstellen dat je maar één doel voor ogen had; Minister President worden van dit land, zei ik. Hij knikte instemmend. Waarom wilde je de politiek leider van ons land worden?
‘Omdat ik vind dat als je het ergens niet mee eens bent, of je bent van mening dat het beter kan, je er zelf iets aan dient te veranderen. Blijf niet zitten mokken en klagen, maar ga iets doen om het te verbeteren. Dat is waarom ik dit land wil leiden. Vanuit bijdrage een beter Nederland maken, dat is voor mij het mooiste wat er is.’
In een van mijn eerdere blogs, heb ik de vraag centraal gesteld waarom mensen leider worden. Is dat uit eigen belang en het sussen van het schreeuwende ego of is het om echt het verschil voor anderen te willen maken?
In mijn werk ontmoet ik dagelijks leiders. Daarbij vraag ik me mezelf regelmatig af wat maakt dat een leider goed functioneert. Doorslaggevend is de succes factor van een leider. Hoe succesvol een leider is, wordt bepaald door zijn/haar volgers. Een leider bestaat bij de gratie van volgers. Influencers op social media weten precies hoe dat werkt. Heeft een leider geen (of steeds minder) volgers, dan verzwakt het principe van leiders en volgers en verliest de leider aan gezag en impact. Tijd om jezelf aan te kijken in de spiegel.
In de politiek ligt dat echter net even anders. Daar komt de spiegel gedurende een regeerperiode van bijvoorbeeld de Minister President niet van pas. Simpelweg omdat de politieke partij waar hij deel van uit maakt, een groter belang heeft en een ander politiek spel speelt. Er zit niets anders op dan te blijven doen wat je doet, te herhalen wat je al gezegd hebt en fouten zo veel mogelijk bedekt te houden. Zo lang maar wordt volgehouden dat de bestuurlijke vernieuwing er gaat komen, blijven we hoop houden op betere politieke tijden maar intussen veranderd er op dat gebied niet veel.
Mark was eruit; nieuw leiderschap is doen, cultuur en visie. Met een stevige handdruk namen we afscheid en maakte Mark zich op voor wederom een fotosessie voor wie het maar wilde.
Wat is succesvol leiderschap?
Een ontmoeting met onze Minister President, en het moet gezegd worden; een innemende man. Hij staat bekend als een inhoudelijk sterke manager die vooral veel dingen zelf regelt. En dat doet hij inmiddels als langst zittende Minister President ooit, wat op zich zelf natuurlijk een bijzondere prestatie is….mag ook gezegd worden!
Wil je meer weten over succesvol leiderschap en hoe je dit zelf gemakkelijk kunt beïnvloeden? Ik ga graag met je in gesprek….